1986 yildan beri har yili 18-26 aprel kunlari Butunjahon laboratoriya hayvonlari erkinligi haftaligi nishonlanadi.
24 aprel – Butunjahon laboratoriya hayvonlarini ozod etish kuni, BMT tomonidan tan olingan.
Bu faqat shu hafta davomida hayvonlarni ozod qilish kerak degani emas. Aynan shu kunlarda butun dunyo bo’ylab qiynoqqa solingan va o’ldirilgan hayvonlarning azob-uqubatlari haqida «ilm-fan uchun» va «odamlarni qutqarish» ning yolg‘onligi haqida so’zlab beradigan tadbirlar o’tkazilmoqda, hayvonlar ustida tajribalar esa odamlar uchun xavfli va ularsiz amalga oshirilishi MUMKIN!
Turli xil biologik turdagi hayvonlar tajribalar qurboni bo’lishadi.
Laboratoriyalarda hayvonlar siz tasavvur qila olmaydigan va o’zingizni hech qachon ularning o‘rniga qo‘ya olmaydigan do’zaxda yashaydi.
Kosmetika nimalarda sinovdan o’tkaziladi va bu qanday sodir bo’ladi?
Kosmetika sotuvga chiqarilishidan oldin ular hayvonlarda sinovdan o’tiladi, ya’ni
kompozitsiyadagi barcha komponentlarni tekshirish,
tayyor mahsulotni tekshirish uchun.
Faqatgina rasmiy ma’lumotlarga ko’ra, bunday sinovdan keyin har yili 150 million hayvon nobud bo’ladi.
Sinov uchun eng ko’p foydalaniladigan sichqonlar, kalamushlar, dengiz cho’chqalari, quyonlar, mushuklar, itlar va maymunlardir. Har bir test uchun odatda hayvonning ma’lum bir turi tanlanadi.
Bugungi kunda dori va kosmetikani hayvonlarda sinash shart emas. Yangi zamonaviy usullar bor:
Sinov uchun in vitro hujayra madaniyati qo’llaniladi. Inson organlari, qon tomirlari va terisi maxsus probirkada o’stiriladi. Shu maqsadda sog’lom odamning materiallari ishlatiladi. Davomiyligi 4 hafta.
Silikonda – inson organlari kompyuter texnologiyasidan foydalangan holda modellashtirilgan. Inson fiziologik xususiyatlarining ma’lumotlar bazasiga asoslangan maxsus dastur kerakli vaziyatni simulyatsiya qiladi.
Operatsiyalar davomida olib tashlangan inson a’zolari va to’qimalari tajribalar uchun ishlatilishi mumkin.
Ko’ngillilar tajribada qatnashishlari mumkin. Bunday testlar faqat moddalarning minimal dozalari va shifokorlar nazorati ostida amalga oshiriladi.
Ushbu usullar samarali bo’lgani uchun, nega hayvonlar ustidan o‘tkaziladigan tajribadan voz kechmasligimiz kerak?
Mahsulotlarni axloqiy jihatdan qanday tekshirish mumkin
Bir necha usullar mavjud.
Mahsulot sertifikatlarini tekshiring. Sertifikatlarga misollar: Vegan jamiyati, PETA, Leaping Bunny, BDIH, Ecocert.
Ishlab chiqaruvchi yoki distribyutorga kerakli hujjatlarni ko’rsatishni so’rab so’rov yuboring. Umuman olganda, kompaniyalar bunday so’rovlarni tushunadilar va ma’lumot beradilar.
Kompaniya PETA tomonidan qora ro’yxatga kiritilganligini tekshiring. Ushbu tashkilot hayvonlar huquqlarini himoya qilishga ixtisoslashgan va axloqiy sertifikatlar beradi. Ularning veb-saytida siz kompaniyalarning oq va qora ro’yxatlarini https://crueltyfree.peta.org/ topishingiz mumkin.
Agar mahsulot nafaqat axloqiy, balki tabiiy bo’lishini istasangiz, Ecocert, BDIH, ICEA, Soil Association yoki COSMOS Standard teglarini izlashingiz kerak. Ular mahsulot va uning tarkibiga kiradigan komponentlar insonparvar usullardan foydalangan holda sinovdan o’tganligini kafolatlaydi. Va bunday mahsulotlar ham tabiiy tarkibga ega bo’ladi.
Nargis Qosimova
