Maqsad – global ekologik muvozanatni saqlash va suv muammolarini hal qilishda muzliklarning asosiy rolini ta’kidlashdir.
Konferensiya muzliklar va barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish o‘rtasidagi muhim bog‘liqlik haqida xabardorlikni oshirishga qaratilgan.
2025-yil 29-31-may kunlari davom etadigan tadbirda muzliklarni saqlashning aholining turmush sharoitiga ta’siri, suv bilan ta’minlanishi, iqlim xavfini kamaytirish, mahalliy xalqlarning bilim va tajribasini hisobga olgan holda, zaif mintaqalar va aholining uzoq muddatli rivojlanish maqsadlariga erishish masalalari muhokama qilinadi. Muzliklarning erishi bizning davrimizning eng dolzarb ekologik muammolaridan biridir. Iqlim o‘zgarishi allaqachon tog‘ muzlarining uchdan bir qismini yo‘qotishiga sabab bo‘ldi va bu jarayon uni sekinlashtirish uchun shoshilinch choralar ko‘rilmasa, davom etadi. Muzliklarning qisqarishi ichimlik suvi, sug‘orish va gidroenergetika uchun zarur bo‘lgan, milliardlab odamlar bog‘liq bo‘lgan mahalliy va mavsumiy suv ta’minotini buzadi. Bu, ayniqsa, muzliklar oqimiga bog‘liq bo‘lgan hududlarda qishloq xo‘jaligi mahsuldorligiga, oziq-ovqat xavfsizligiga va energiya barqarorligiga bevosita ta’sir qiladi. Hindukush Himoloy baholashiga ko‘ra, mintaqa asr oxiriga kelib muzliklarining uchdan ikki qismini yo‘qotishi mumkin. Tojikistonda o‘tgan asrda muzliklarning 30 foizga yaqini yo‘q bo‘lib ketgan. Dunyodagi eng katta kontinental muzlik Vanjyax (sobiq Fedchenko) so‘nggi 70-80 yil ichida 1 km dan ortiq chekindi va 44 km² ga kamaydi. Dunyoning boshqa qismlarida ham muzlik erishining haddan tashqari oqibatlari kuzatilmoqda.
Bugungi kunda yirik qutb muzliklarining, jumladan Grenlandiya va Antarktidaning tez qisqarishi ham tashvishli. NASA ma’lumotlariga ko‘ra, 1993 yildan 2019 yilgacha Grenlandiya yiliga o‘rtacha 279 gigaton muzni yo‘qotgan, Antarktida esa 148 gigatonni yo‘qotgan. Ushbu yo‘qotishlar dengiz sathining ko‘tarilishiga hissa qo‘shib, rivojlanayotgan kichik orol davlatlari va yuz millionlab odamlar yashaydigan qirg‘oqbo‘yi hududlariga jiddiy xavf tug‘diradi.
Ushbu iqlim muammolari va ularning ijtimoiy-iqtisodiy ta’sirining dolzarbligini e’tirof etgan holda, 2022 yil dekabr oyida 2025 yilni Xalqaro muzliklar yili deb e’lon qildi va Birlashgan Millatlar Tashkilotining Ta’lim, fan va madaniyat masalalari bo‘yicha tashkiloti (YUNESKO) va Butunjahon meteorologiya tashkilotiga (WMO) hamkorlikda yordam berishni topshirdi. 2024-yil avgust oyida, shuningdek, kriosferani tushunish va kuzatishga qaratilgan “Kriosfera fanlari bo‘yicha 2025–2034-yillardagi harakatlar o‘n yilligi” to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Bundan tashqari, 2024-yil 22-sentyabrda bo‘lib o‘tgan Kelajak sammiti muzliklarni saqlash bo‘yicha global harakatlar uchun asos bo‘lgan “Kelajak uchun pakt”ni ma’qulladi.
Muzliklarni saqlash iqlim barqarorligi va barqarorlikni talab qiladi va muzliklarni saqlash bo‘yicha yuqori darajadagi xalqaro konferentsiya bu borada xabardorlikni oshirish va jamoaviy harakatlarni targ‘ib qilishga qaratilgan.
☘️Ekologik yangiliklarni @ekologuz sahifasida o‘qing. Bizni kuzatib boring va taklif va tilaklaringizni @eklguz_bot orqali yuboring
