2024-yil 24-oktyabrda nishonlanadigan Toshkent hayvonot bog‘ining yubileyi arafasida Toshkent Fotosuratlar uyida “Tarix obyektivda” ko‘rgazmasi ochildi. Ko‘rgazma 20-oktyabrga qadar faoliyat yuritadi.
O‘tgan asr davomida Toshkent hayvonot bog‘i ko‘plab hayvonlar turlarining maskaniga aylanib, shahar madaniy-ma’rifiy hayotining muhim qismiga aylandi. Bu nafaqat dam olish va ko‘ngilochar maskan bo‘libgina qolmay, balki noyob turlarni muhofaza qilish, ekologik ta’lim-tarbiya berishda ham muhim o‘rin tutadi.
«Obyektivdagi tarix» – bu shunchaki fotosuratlar ko‘rgazmasi emas, balki ko‘rgazmaga tashrif buyuruvchilarga hayvonot bog‘i vaqt o‘tishi bilan qanday o‘zgarganini, uning to‘plamini qanday hayvonlar to‘ldirganini va bugungi kunda biz bilgan hayvonot bog‘ini yaratish uchun xodimlar qanday yo‘l bosib o‘tganini kuzatish imkonini beradigan o‘tmishga qiziqarli sayohatdir.
Ko‘rgazma kattalar uchun ham, hayvonlarni sevuvchi bolalar uchun ham qiziqarli bo‘ladi. Bu Toshkent hayvonot bog‘i tarixi bilan tanishish va uning aholisiga turli vaqt nuqtayi nazaridan qarash uchun ajoyib imkoniyatdir.
Ko‘rgazmada hayvonot bog‘i arxividan yuzdan ortiq fotosuratlar namoyish etilmoqda, hayvonot bog‘ining ajoyib tarixi va hayvonlarning xilma-xilligi aks ettirilgan. Suratlarda hayvonot bog‘ida yashagan va yashayotgan hayvonlar va odamlar – uni rivojlantirish uchun kuchlarini sarflagan va o‘z uy hayvonlariga g‘amxo‘rlik qilgan xodimlar tasvirlangan.
Fotoko‘rgazma shunchaki tasvirlar to‘plami emas, balki professional suratkashlar, havaskorlar, xodimlar va do‘stlarimiz obyektivi orqali tasvirlangan yovvoyi tabiat dunyosiga sayohatdir. Har bir surat o‘z tarixini hikoya qiladi, ko‘rgazmaga tashrif buyuruvchi hayvonot bog‘i aholisining kundalik hayoti, ularning fe’l-atvori, odatlari va kiperlar bilan o‘zaro ta’sir lahzalarini ko‘rishi mumkin.
Ko’rgazmadagi hayvonot bog’ining yangi suratlari muallifi Aleksandr Judro.
Toshkent hayvonot bog‘i O‘zbekiston poytaxtida bolalar bilan sayr qilish uchun eng mashhur joylardan biridir. Bugungi kunda Toshkentdagi hayvonot bog‘ining maydoni 21,5 gektar bo‘lib, 336 tur va 8000 dan ortiq hayvon turi mavjud. «Xonakilashtirilgan hayvonlar,» «Akvarium,» «Terrarium,» «Primatlar,» «To‘tilar,» «Qushlar,» «Yirtqichlar,» «Suvda suzuvchi qushlar,» «Tovuslilar,» «Hasharotlar,» «Mayda sutemizuvchilar» kabi 11 ta ekspozitsiya bo‘limlariga tashrif buyurish mumkin. Hududda hayvonlar uchun erkin volyerlar, shu jumladan issiq polli katta qishki xonalar mavjud.
2000-yildan buyon Toshkent hayvonot bog‘i YEARAZA (Yevro-Osiyo mintaqaviy hayvonot bog‘lari va akvariumlari assotsiatsiyasi) ning haqiqiy a’zosi hisoblanadi. 2019-yildan boshlab hayvonot bog‘larida hayvonlarni hisobga olish bo‘yicha ZIMS global dasturidan foydalanilmoqda, 2023-yil yanvar oyidan SEAZA (Janubi-Sharqiy Osiyo hayvonot bog‘lari assotsiatsiyasi) ning affillangan a’zoligiga qabul qilingan.
Toshkent hayvonot bog‘i bioxilma-xillikni saqlashda muhim bo‘g‘in hisoblanadi. Hayvonot bog‘ida yurtimizning turli hududlarida yashaydigan noyob, yo‘qolib borayotgan hayvonlarning ko‘plab turlari: O‘rta Osiyo toshbaqasi, qamish mushugi, jayron, qulon, burama shoxli echki, Buxoro bug‘usi, qumay kabilar boqiladi va ko‘paytiriladi. Darvoqe, hayvonot bog‘lari tufayli insoniyat zubrlar, Prjevalskiyning otlari, quloqlar, Dovud bug‘usi, Shimoliy Amerika bizonlari, hind karkidonlari va boshqa bir qator hayvonlarni butunlay yo‘q bo‘lib ketishidan saqlab qolishga muvaffaq bo‘ldi. Hayvonot bog‘ining asosiy faoliyati noyob va yo‘qolib borayotgan hayvon turlari to‘plamini kengaytirish va tutqunlikda ko‘paytirish, shuningdek, hayvonlarni ilmiy o‘rganish va kuzatishdir. Yana bir vazifa – fuqarolarni ekologik jihatdan ma’rifatli qilish va hayvonlarga ehtiyotkorona munosabatda bo‘lishni tarbiyalash. Hayvonot bog‘ida ekologik ta’limni yuksaltirish maqsadida turli tadbirlar, jumladan, ko‘rgazmalar, yosh avlod uchun ma’ruza va tanlovlar, bolalar bayramlari o‘tkazilmoqda.
Feruzbek Sayfullayev
